صفحه 433

مسئله 189- نمّامى و فتنه‏گرى از گناهان كبيره‏اى است كه قرآن آن را بالاتر از قتل دانسته است؛

خداوند در قرآن شريف مى‏فرمايد:

«وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ»[1]

«و فتنه از قتل شديدتر است.»

«وَ الْفِتْنَةُ اكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ»[2]

«و فتنه از قتل بزرگتر است.»

و آن اقسامى دارد:

الف) فتنه‏گرى در دين خدا، نظير افرادى كه با گفتار يا كردار خود مردم را از دين و فضائل اخلاقى منحرف مى‏كنند، و اين صورت، گناه مفسد فى الارض را نيز دارد.

ب) كسانى كه با تهمت زدن و دروغ‌پردازى مردم را به يكديگر بدبين مى‏كنند، و به رابطه و اخوّت اسلامى مسلمين ضربه مى‏زنند، و اين صورت گناه تهمت را نيز دارد.

ج) كسانى كه با سعايت و سخن‏چينى، غيبت كسى را كه از او غيبت شده به او برسانند، و اين قسم گناه غيبت را نيز دارد، زيرا عيب كسى را كه غيبت نموده، نقل كرده است.

د) كسانى كه با نقل گفتارى يا كردارى مردم را به يكديگر بدبين و دشمنى را ميان آنان ايجاد مى‏كنند، مثلاً ازدواج مجدد كسى را براى زنش بگويند يا تماس زنى را با نامحرم براى شوهرش بگويند، و اين صورت از مصاديق همان فتنه‏گرى است كه در اسلام از آن منع شديد شده است.

مسئله 190- شنيدن نمّامى، همانند خود نمّامى حرام است، و بايد نمّام و سخن‏چين را از كارش منع كند، بلكه اگر نمى‏داند راست مى‏گويد يا نه، از كسى كه مورد نمّامى و سخن‌چينى واقع شده دفاع كند، و اگر نمى‏تواند دفاع كند و يا نمى‏تواند گوش نكند، بايد توجّه نكند و بر گفتۀ نمّام و سخن‌چين ترتيب اثر ندهد.

صفحه 434

مسئله 191- توبۀ نمّام و سخن‌چين علاوه بر پشيمانى و اصلاح خود، جلب رضايت كسى است كه عليه او نمّامى شده است، در صورتى كه آن نمّامى به گوش او رسيده باشد، و اگر متوجّه نمّامى او نشده، جلب رضايت او لازم نيست و صرف توبه كفايت مى‏كند، ولى لازم است كه علاوه بر دعا و استغفار براى او، اگر مى‏تواند جبران آن نمّامى را به هر نحو كه مقدور است بنمايد.